ਸਾਲਾਮਿਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਵੱਲ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਦੋ ਬੰਦਿਆਂ ਦਾ ਸਾਥ ਹੋ ਗਿਆ। ਬਾਅਦ ਦੁਪਹਿਰ ਤੱਕ ਉਹ ਇੱਕ ਨਦੀ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜਿਸ ਤੇ ਕੋਈ ਪੁੱਲ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਦੋ ਹੀ ਰਾਹ ਸਨ – ਉਹ–ਤੈਰ ਕੇ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰ ਲੈਣ ਜਾਂ ਕੋਈ ਦੂਜੀ ਸੜਕ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਨ।
‘‘ਤੈਰ ਕੇ ਹੀ ਪਾਰ ਚਲਦੇ ਹਾਂ,’’ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘‘ਨਦੀ ਦਾ ਪਾਟ ਕੋਈ ਬਹੁਤ ਚੌੜਾ ਤਾਂ ਨਹੀਂ।’’
ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇੱਕ ਆਦਮੀ, ਜੋ ਵਧੀਆ ਤੈਰਾਕ ਸੀ, ਮੰਝਧਾਰ ਦੀ ਤੇਜ਼ ਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਤੇ ਕਾਬੂ ਗੁਆ ਬੈਠਾ ਅਤੇ ਵਹਾਅ ਦੇ ਵੱਲ ਖਿਚਿਆ ਜਾਣ ਲਗਾ। ਦੂਜਾ ਆਦਮੀ, ਜਿਸਨੂੰ ਤੈਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਆਰਾਮ ਨਾਲ ਤੈਰਦਾ ਹੋਇਆ ਦੂਜੇ ਕਿਨਾਰੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਪੁੱਜ ਕੇ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਨੂੰ ਬਚਾਓ ਲਈ ਹੱਥ ਪੈਰ ਮਾਰਦੇ ਹੋਏ ਵੇਖਿਆ ਤਾਂ ਫਿਰ ਨਦੀ ਵਿੱਚ ਕੁੱਦ ਪਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਿਨਾਰੇ ਕਢ ਲਿਆਇਆ।
‘‘ਤੂੰ ਤਾਂ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ ਕਿ ਤੈਨੂੰ ਤੈਰਨ ਦਾ ਅਭਿਆਸ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਫਿਰ ਤੂੰ ਇੰਨੀ ਸੌਖ ਨਾਲ ਨਦੀ ਕਿਵੇਂ ਪਾਰ ਗਿਆ?” ਪਹਿਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ।
‘‘ਦੋਸਤ,’’ ਦੂਜਾ ਆਦਮੀ ਬੋਲਿਆ, ‘‘ਮੇਰੀ ਕਮਰ ਤੇ ਬੱਝੀ ਇਹ ਬੈਲਟ ਵੇਖਦੇ ਹੋ, ਇਹ ਸੋਨੇ ਦੇ ਸਿੱਕਿਆਂ ਨਾਲ ਭਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਮੈਂ ਸਾਲ ਭਰ ਮਿਹਨਤ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਮਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਮੈਂ ਸੌਖ ਨਾਲ ਨਦੀ ਪਾਰ ਕਰ ਗਿਆ। ਤੈਰਦੇ ਸਮੇਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮੋਢਿਆਂ ਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।’’

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)

ਮੇਰੇ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਅਤੇ ਉਸਦੀ ਧੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਚਲਣ ਦਾ ਰੋਗ ਸੀ। ਇੱਕ ਸ਼ਾਂਤ ਟਿਕੀ ਰਾਤ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਸੰਘਣੀ ਧੁੰਦ ਛਾਈ ਹੋਈ ਸੀ,ਨੀਂਦ ਵਿਚ ਚਲਦੇ ਹੋਏ ਮਾਂ ਧੀ ਦਾ ਆਹਮਣਾ ਸਾਹਮਣਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਮਾਂ ਉਸ ਵੱਲ ਵੇਖਕੇ ਬੋਲੀ, ‘‘ਤੂੰ? ਮੇਰੀ ਦੁਸ਼ਮਨ, ਮੇਰੀ ਜਵਾਨੀ ਤੈਨੂੰ ਪਾਲਣ ਪੋਸਣ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਰਬਾਦ ਹੋ ਗਈ। ਤੂੰ ਸੰਤਾਨ ਬਣਕੇ ਮੇਰੀ ਉਮੰਗਾਂ ਦੇ ਰੁੱਖ ਨੂੰ ਹੀ ਸੁਕਾ ਦਿੱਤਾ। ਕਾਸ਼! ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਜੰਮਦੇ ਹੀ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਹੁੰਦਾ।’’
ਇਸ ਤੇ ਧੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘‘ਐ ਸਵਾਰਥੀ ਬੁੱਢੀ! ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਸੁੱਖਾਂ ਦੇ ਰਸਤੇ ਵਿੱਚ ਦੀਵਾਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖੜੀ ਹੈ! ਮੇਰੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣੇ ਵਰਗਾ ਪਤਝੜੀ ਬਣਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ! ਕਾਸ਼ ਤੂੰ ਮਰ ਗਈ ਹੁੰਦੀ!’’
ਉਦੋਂ ਮੁ‍ਰਗੇ ਨੇ ਬਾਂਗ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਉਹ ਦੋਨੋਂ ਜਾਗ ਪਈਆਂ।
ਮਾਂ ਨੇ ਹੈਰਾਨ ਹੋਕੇ ਧੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘‘ਹਾਏ, ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਧੀ, ਤੂੰ!’’
ਧੀ ਨੇ ਵੀ ਇੱਜ਼ਤ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, ‘‘ਹਾਂ, ਮੇਰੀ ਪਿਆਰੀ ਮਾਂ!’’

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)

ਇੱਕ ਦਫਾ ਇੱਕ ਸ਼ਾਇਰ ਨੇ ਮੋਹੱਬਤ ਦਾ ਇੱਕ ਗੀਤ ਲਿਖਿਆ .
ਬੜਾ ਹੀ ਪਿਆਰਾ ਗੀਤ .
ਉਸਨੇ ਇਸ ਗੀਤ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨੁਸਖੇ ਤਿਆਰ ਕਰਾਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਾਣ ਪਹਿਚਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ …ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਅਤੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਭਿਜਵਾਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਵੀ ਭੇਜਿਆ ., ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੱਜ ਤੱਕ ਉਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਹੀ ਵਾਰ ਮਿਲਿਆ ਸੀ . ਜੋ ਉੱਚੇ ਪਹਾੜਾਂ ਦੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ . ਇਸ ਦੇ ਕੁੱਝ ਦਿਨ ਬਾਅਦ ਉਸ ਜਵਾਨ ਕੁੜੀ ਦਾ ਕਾਸਿਦ ਉਸਦਾ ਖਤ ਲੈ ਕੇ ਸ਼ਾਇਰ ਕੋਲ ਆਇਆ . ਖਤ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ ਸੀ :
“ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਭਰੋਸਾ ਦਿਵਾਉਂਦੀ ਹਾਂ –ਮੋਹੱਬਤ ਦੇ ਇਸ ਗੀਤ ਨੇ ਜੋ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਲਿਖ ਕੇ ਭੇਜਿਆ ਹੈ . ਮੈਨੂੰ ਬੇ ਹੱਦ ਮੁਤਾੱਸਿਰ ਕੀਤਾ ਹੈ . ਤੁਸੀਂ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਇੱਥੇ ਆਓ, ਇੱਕ ਵਾਰ ਮੇਰੇ ਮਾਂ ਬਾਪ ਨੂੰ ਮਿਲੋ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਅਸੀ ਯਕੀਨਨ ਆਪਣੇ ਰਿਸਤੇ ਦੀ ਗੱਲ ਬਾਤ ਪੱਕੀ ਕਰ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਕੋਈ ਸੂਰਤ ਪੈਦਾ ਕਰ ਹੀ ਲਵਾਂਗੇ .”
ਸ਼ਾਇਰ ਨੇ ਇਸ ਖਤ ਦਾ ਜਵਾਬ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲਿਖ ਭੇਜਿਆ : ਖਾਤੁਨ ! ਇਹ ਤਾਂ ਸਿਰਫ ਮੋਹੱਬਤ ਦਾ ਇੱਕ ਗੀਤ ਸੀ . ਸ਼ਾਇਰ ਦੇ ਦਿਲ ਦੀ ਨਿਕਲੀ ਹੋਈ ਗੱਲ . ਉਹ ਗੀਤ ਜੋ ਹਰ ਮਰਦ ਔਰਤ ਲਈ ਗਾਉਂਦਾ ਹੈ .
ਇਸਦੇ ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਉਸ ਦੋਸ਼ੀਜਾ ਨੇ ਲਿਖਿਆ:
“ਮੱਕਾਰ, ਫਰੇਬੀ, ਅੱਜ ਤੋਂ ਆਪਣੀ ਮੌਤ ਦੇ ਦਿਨ ਤੱਕ, ਜਦੋਂ ਤੱਕ ਮੈਂ ਜਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਸਿਰਫ ਤੇਰੀ ਵਜਹ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਸ਼ਾਇਰ ਨੂੰ ਮੂੰਹ ਨਹੀਂ ਲਗਾਵਾਂਗੀ . ਮੈਂ ਸ਼ਾਇਰਾਂ ਨਾਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹੀ ਨਫਰਤ ਕਰਦੀ ਰਹੂੰਗੀ !”

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)

ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਮੇਰੇ ਹੋਠ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਬਾਣੀ ਉਚਾਰਨ ਲਈ ਹਿਲੇ ਤਾਂ ਮੈਂ ਪਵਿਤਰ ਪਹਾੜ ਤੇ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਤੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਕਿਹਾ : ਸਵਾਮੀ ! ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਦਾਸ ਹਾਂ . ਤੁਹਾਡੀ ਗੁਪਤ ਇੱਛਾ ਮੇਰੇ ਲਈ ਕਨੂੰਨ ਹੈ . ਮੈਂ ਹਮੇਸ਼ਾਂ ਤੁਹਾਡੀ ਆਗਿਆ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਾਂਗਾ .
ਲੇਕਿਨ ਰੱਬ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ . ਅਤੇ ਉਹ ਜਬਰਦਸਤ ਤੂਫਾਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਗੁਜਰ ਗਿਆ .
ਇੱਕ ਹਜਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਫਿਰ ਉਸ ਪਵਿਤਰ ਪਹਾੜ ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਅਰਦਾਸ ਕੀਤੀ, ਪਰਮਪਿਤਾ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਮੈਨੂੰ ਮਿੱਟੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਜੋ ਕੁੱਝ ਹੈ, ਸਭ ਤੁਹਾਡੀ ਹੀ ਦੇਣ ਹੈ .
ਪਰ ਰੱਬ ਨੇ ਫਿਰ ਵੀ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਹਜਾਰ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਡਾਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਨਿਕਲ ਗਿਆ .
ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਫਿਰ ਉਸ ਪਵਿਤਰ ਪਹਾੜ ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰ ਕੇ ਕਿਹਾ, ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਔਲਾਦ ਹਾਂ, ਤੁਹਾਡੇ ਪ੍ਰੇਮ ਅਤੇ ਰਹਿਮ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਹੈ . ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਨਾਲ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰੀ ਬਣਾਂਗਾ .
ਲੇਕਿਨ ਰੱਬ ਨੇ ਕੋਈ ਜਬਾਵ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਇੱਕ ਅਜਿਹੇ ਕੁਹਰੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੋ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਪਹਾੜਾਂ ਤੇ ਛਾਇਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ, ਨਿਕਲ ਗਿਆ.
ਇੱਕ ਹਜਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਫਿਰ ਉਸ ਪਵਿਤਰ ਪਹਾੜ ਤੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਰੱਬ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਕੇ ਕਿਹਾ :
ਮੇਰੇ ਮਾਲਿਕ ! ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਉਦੇਸ਼ ਹੈਂ ਅਤੇ ਤੂੰ ਹੀ ਮੇਰੀ ਪਰਿਪੂਰਨਤਾ ਹੈ . ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਬੀਤਿਆ ਹੋਇਆ ਕਾਲ ਅਤੇ ਤੂੰ ਮੇਰਾ ਭਵਿੱਖ ਹੈ . ਮੈਂ ਤੁਹਾਡਾ ਮੂਲ ਹਾਂ ਅਤੇ ਤੂੰ ਅਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਫੁਲ ਹੈਂ . ਅਤੇ ਅਸੀ ਦੋਨੋਂ ਇਕੱਠੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਨਪਦੇ ਹਾਂ .
ਤਦ ਰੱਬ ਮੇਰੀ ਤਰਫ ਝੁੱਕਿਆ ਅਤੇ ਮੇਰੇ ਕੰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਆਹਿਸਤਾ ਤੋਂ ਮਿੱਠੇ ਸ਼ਬਦ ਕਹੇ ਅਤੇ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮੁੰਦਰ ਆਪਣੀ ਤਰਫ਼ ਭੱਜੀ ਆਉਂਦੀ ਨਦੀ ਨੂੰ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਗਾ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਉਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਸੀਨੇ ਨਾਲ ਚੰਮੇੜ ਲਿਆ .
ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਪਹਾੜਾਂ ਤੋਂ ਉੱਤਰ ਕੇ ਮੈਦਾਨਾਂ ਅਤੇ ਘਾਟੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਰੱਬ ਨੂੰ ਉੱਥੇ ਵੀ ਮੌਜੂਦ ਪਾਇਆ .

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)

ਮੈਨੂੰ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਅਜੇ ਤਿੰਨ ਹੀ ਦਿਨ ਹੋਏ ਸਨ ਅਤੇ ਮੈਂ ਰੇਸ਼ਮੀ ਝੂਲੇ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਆਪਣੇ ਆਸਪਾਸ ਦੇ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਵੱਡੀਆਂ ਅਚਰਜ ਭਰੀਆਂ ਨਿਗਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਦੋਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਆਯਾ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, “ਕਿਵੇਂ ਹੈ ਮੇਰਾ ਬੱਚਾ ?”
ਆਯਾ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ, “ਉਹ ਖ਼ੂਬ ਮਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਹੈ । ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਿੰਨ ਵਾਰ ਦੁੱਧ ਪਿਆਲ ਚੁੱਕੀ ਹਾਂ । ਮੈਂ ਇੰਨਾ ਖੁਸ਼ਦਿਲ ਬੱਚਾ ਅੱਜ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ।”
ਮੈਨੂੰ ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ ਅਤੇ ਮੈਂ ਚੀਖਣ ਲਗਾ, “ਮਾਂ ਇਹ ਸੱਚ ਨਹੀਂ ਕਹਿ ਰਹੀ । ਮੇਰਾ ਬਿਸਤਰਾ ਬਹੁਤ ਸਖ਼ਤ ਹੈ ਅਤੇ, ਜੋ ਦੁੱਧ ਇਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਪਿਲਾਇਆ ਹੈ ਉਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕੌੜਾ ਸੀ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਮੰਮਿਆਂ ਤੋਂ ਭਿਅੰਕਰ ਦੁਰਗੰਧ ਆ ਰਹੀ ਹੈ । ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੂੰ ।”
ਪਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਹੀ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਸੱਮਝ ਵਿੱਚ ਆਈ ਅਤੇ ਨਹੀਂ ਹੀ ਉਸ ਆਯਾ ਨੂੰ; ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਜਿਸ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਗੱਲ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਉਹ ਤਾਂ ਉਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਸੀ ਜਿਸ ਦੁਨੀਆਂ ਤੋਂ ਮੈਂ ਆਇਆ ਸੀ ।
ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਇੱਕੀ ਦਿਨ ਦਾ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਨਾਮਕਰਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਪਾਦਰੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਤੁਹਾਨੂੰ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਖ਼ੁਸ਼ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਬੇਟੇ ਦਾ ਤਾਂ ਜਨਮ ਹੀ ਇੱਕ ਈਸਾਈ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ ।”
ਮੈਂ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨ ਹੋਇਆ । ਮੈਂ ਉਸ ਪਾਦਰੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਤੱਦ ਤਾਂ ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਤੁਹਾਡਾ ਜਨਮ ਇੱਕ ਈਸਾਈ ਦੇ ਰੁਪ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਸੀ ।”
ਪਰ ਪਾਦਰੀ ਵੀ ਮੇਰੀ ਭਾਸ਼ਾ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਿਆ ।
ਫਿਰ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਜੋਤਸ਼ੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਵੇਖਕੇ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਤੁਹਾਡਾ ਪੁੱਤ ਇੱਕ ਰਾਜਨੇਤਾ ਬਣੇਗਾ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਅਗਵਾਈ ਕਰੇਗਾ ।”
ਪਰ ਮੈਂ ਚੀਖ ਉੱਠਿਆ, “ਇਹ ਭਵਿੱਖਵਾਣੀ ਗਲਤ ਹੈ; ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਤਾਂ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣਾਂਗਾ । ਕੁੱਝ ਹੋਰ ਨਹੀਂ, ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ।”
ਪਰ ਮੇਰੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮੇਰੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲਿਆ । ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ ।
ਤੇਤੀ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੇਰੀ ਮਾਂ, ਮੇਰੀ ਆਯਾ ਅਤੇ ਉਹ ਪਾਦਰੀ ਸਭ ਦਾ ਮਰਨਾ ਹੋ ਚੁੱਕਿਆ ਹੈ, ( ਰੱਬ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇਵੇ ), ਪਰ ਉਹ ਜੋਤੀਸ਼ੀ ਅਜੇ ਜਿੰਦਾ ਹੈ । ਕੱਲ ਮੈਂ ਉਸ ਜੋਤਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮੰਦਿਰ ਦੇ ਦਵਾਰ ਉੱਤੇ ਮਿਲਿਆ । ਜਦੋਂ ਅਸੀ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਾਂ, ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਜਾਣਦਾ ਸੀ ਕਿ ਤੁਸੀਂ ਮਹਾਨ ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਬਣੋਗੇ । ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੇ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਹੀ ਇਹ ਭਵਿੱਖਵਾਣੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ । ਤੁਹਾਡੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ।”
ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸਦੀ ਗੱਲ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਕਰ ਲਿਆ ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪ ਵੀ ਉਸ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀ ਭਾਸ਼ਾ ਭੁੱਲ ਚੁੱਕਿਆ ਸੀ ।

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)

ਤਿੰਨ ਆਦਮੀ ਇੱਕ ਸ਼ਰਾਬਖਾਨੇ ਦੀ ਮੇਜ਼ ਉੱਤੇ ਮਿਲੇ। ਇੱਕ ਜੁਲਾਹਾ, ਦੂਜਾ ਤਰਖਾਣ ਅਤੇ ਤੀਜਾ ਇੱਕ ਕਿਸਾਨ ਸੀ।
ਜੁਲਾਹੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਅੱਜ ਇੱਕ ਵਧੀਆ ਲੀਲਨ ਦਾ ਕਫ਼ਨ ਸੋਨੇ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੋਹਰਾਂ ’ਚ ਵੇਚਿਆ ਹੈ, ਆਓ ਜਿੰਨਾ ਜੀ ਕਰਦੈ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਈਏ।”
ਤਰਖਾਣ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਆਪਣਾ ਵਧੀਆ ਤਾਬੂਤ ਵੇਚਿਆ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਭੁੱਜਾ ਹੋਇਆ ਗੋਸ਼ਤ ਖਾਵਾਂਗੇ ਸ਼ਰਾਬ ਨਾਲ।”
ਕਿਸਾਨ ਬੋਲਿਆ, “ਮੈਂ ਕੇਵਲ ਇੱਕ ਈ ਕਬਰ ਪੁੱਟੀ, ਪਰ ਮੇਰੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਦੁੱਗਣੇ ਪੈਸੇ ਦਿੱਤੇ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਕੇਕ ਵੀ ਲਈਏ।”
ਉਸ ਸ਼ਾਮ ਸ਼ਰਾਬਖਾਨੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਵਿਕਰੀ ਹੋਈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਵਾਰ ਵਾਰ ਸ਼ਰਾਬ, ਗੋਸ਼ਤ ਮੰਗਦੇ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ।
ਸ਼ਰਾਬਖਾਨੇ ਦੇ ਮਾਲਕ ਨੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਮਲੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਮੁਸਕਰਾਇਆ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਦੇ ਗ੍ਰਾਹਕ ਖੁੱਲ੍ਹਕੇ ਖਰਚ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਉਹ ਤਿੰਨੇ ਜਦੋਂ ਸ਼ਰਾਬਖਾਨੇ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੇ, ਚੰਨ ਸਿਖਰ ’ਤੇ ਸੀ। ਉਹ ਇਕੱਠੇ ਗਾਉਂਦੇ ਤੇ ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ।
ਸ਼ਰਾਬਖਾਨੇ ਦਾ ਮਾਲਕ ਤੇ ਉਹਦੀ ਪਤਨੀ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਉੱਤੇ ਖੜੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂਦੇ ਹੋਏ ਦੇਖਦੇ ਰਹੇ।
ਪਤਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਬੱਲੇ, ਇਹ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਆਦਮੀ! ਕਿੰਨੇ ਜ਼ਿੰਦਾ-ਦਿਲ ਨੇ, ਕਿੰਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਹੱਥ ਐ! ਜੇਕਰ ਇਹੋ ਜੇਹੇ ਰੋਜ਼ ਸਾਡੀ ਕਿਸਮਤ ਸੰਵਾਰਦੇ ਰਹੇ, ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬਖਾਨਾ ਚਲਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਸਖਤ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ। ਅਸੀਂ ਉਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹਾ ਸਕਾਂਗੇ ਤੇ ਉਹ ਪਾਦਰੀ ਬਣ ਸਕੇਗਾ।”

(ਅਨੁਵਾਦ: ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਅਗਰਵਾਲ)

ਤੂਫ਼ਾਨੀ ਦਿਨ ਸੀ। ਬੱਦਲ ਗਰਜ ਰਹੇ ਸਨ। ਬਿਜਲੀ ਰਹਿ ਰਹਿ ਕੇ ਚਮਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਤੂਫ਼ਾਨ ਨਾਲ ਦਰੱਖਤ ਉੱਖਡ਼-ਉੱਖਡ਼ ਕੇ ਡਿੱਗ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੁਹਲੇਧਾਰ ਵਰਖਾ ਦੀ ਮਾਰ ਨਾਲ ਰਾਹਗੀਰਾਂ ਦੀ ਜਾਨ ਉੱਤੇ ਬਣੀ ਹੋਈ ਸੀ।
ਇਕ ਪਾਦਰੀ ਗਿਰਜਾਘਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਉੱਤੇ ਖੜਾ ਇਸ ਤੂਫ਼ਾਨ ਨੂੰ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਏਨੇ ਵਿਚ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਿੱਜੀ ਹੋਈ, ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੀ ਮਾਰੀ ਇਕ ਔਰਤ ਆਈ, ਜਿਹੜੀ ਈਸਾਈ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਪਾਦਰੀ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, “ਮੈਂ ਈਸਾਈ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਕੀ ਮੈਂ ਤੂਫ਼ਾਨ ਦੇ ਰੁਕਣ ਤਕ, ਰੱਬ ਦੇ ਇਸ ਪਵਿੱਤਰ ਘਰ ’ਚ ਸ਼ਰਨ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹਾਂ?”
ਪਾਦਰੀ ਨੇ ਅਨਮਨੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਔਰਤ ਵੱਲ ਵੇਖਦਿਆਂ ਰੁੱਖੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਕਿਹਾ, “ਨਹੀਂ, ਇਹ ਸਥਾਨ ਕੇਵਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲੋਕਾਂ ਲਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਈਸਾਈ ਧਰਮ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।”
ਪਾਦਰੀ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚੋਂ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਨਿਕਲੇ, ਜ਼ੋਰ ਦੀ ਗਡ਼ਗੜਾਹਟ ਨਾਲ ਬਿਜਲੀ ਚਮਕੀ ਤੇ ਗਿਰਜਾਘਰ ਉੱਤੇ ਆ ਡਿੱਗੀ। ਸਾਰਾ ਗਿਰਜਾਘਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਿਆ।
ਨਗਰਵਾਸੀ ਭੱਜੇ ਭੱਜੇ ਆਏ। ਉਸ ਔਰਤ ਨੂੰ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਬਚਾ ਲਿਆ, ਪਰ ਪਾਦਰੀ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕੇ।

(ਅਨੁਵਾਦ: ਸ਼ਿਆਮ ਸੁੰਦਰ ਅਗਰਵਾਲ)

ਸਮੁੰਦਰ ਵੱਲ ਸਫ਼ਰ ਉੱਤੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਘੋੜਸਵਾਰ ਇਕ ਰਾਤ ਸੜਕ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਇੱਕ ਸਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪੁੱਜਾ, ਉਹਨੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਦਰੱਖ਼ਤ ਨਾਲ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਅਤੇ ਸਰਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਗਿਆ ।
ਅੱਧੀ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜਦੋਂ ਸਾਰੇ ਸੌਂ ਰਹੇ ਸਨ ਤਾਂ ਇੱਕ ਚੋਰ ਆਇਆ ਅਤੇ ਮੁਸਾਫਰ ਦਾ ਘੋੜਾ ਚੋਰੀ ਕਰ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ।
ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਣ ਉੱਤੇ ਯਾਤਰੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘੋੜੇ ਦੇ ਚੋਰੀ ਹੋ ਜਾਣ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਾ। ਉਹ ਬਹੁਤ ਦੁਖੀ ਹੋਇਆ ਅਤੇ ਉਸ ਆਦਮੀ ਨੂੰ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਬੁਰਾ-ਭਲਾ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, ਜਿਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਚੋਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆਇਆ । ਸਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨਾਲ ਠਹਿਰੇ ਦੂਜੇ ਆਦਮੀ ਵੀ ਉੱਥੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋ ਗਏ ਤੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।
ਪਹਿਲੇ ਆਦਮੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਘੋੜੇ ਨੂੰ ਅਸਤਬਲ ਦੇ ਬਾਹਰ ਬੰਨ੍ਹਣਾ ਕਿੰਨੀ ਵੱਡੀ ਮੂਰਖਤਾ ਹੈ।’
ਦੂਜਾ ਆਦਮੀ ਬੋਲਿਆ, ‘ਹੱਦ ਹੈ, ਘੋੜੇ ਦੇ ਅਗਲੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਸੀ।’
ਤੀਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਘੋੜੇ ਉੱਪਰ ਏਨੇ ਲੰਮੇ ਸਫਰ ‘ਤੇ ਨਿਕਲਣਾ ਹੀ ਨਾ-ਸਮਝੀ ਹੈ। ਚੌਥਾ ਬੋਲਿਆ, ‘ਕਮਜ਼ੋਰ ਤੇ ਆਲਸੀ ਲੋਕ ਹੀ ਸਵਾਰੀ ਲਈ ਘੋੜਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ।
ਮੁਸਾਫਰ ਨੂੰ ਬੜੀ ਹੈਰਾਨੀ ਹੋਈ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਉਹ ਆਪਣੇ ਆਪ ਉੱਤੇ ਕਾਬੂ ਨਾ ਰੱਖ ਸਕਿਆ ਤੇ ਬੋਲਿਆ, ਭਰਾਵੋ! ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰਾ ਘੋੜਾ ਚੋਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਮੇਰੀਆਂ ਗਲਤੀਆਂ ਤੇ ਕਮੀਆਂ ਦੱਸਣ ਲਈ ਉਤਾਵਲੇ ਹੋ। ਹੈਰਾਨੀ ਹੈ, ਘੋੜਾ ਚੁਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਆਦਮੀ ਦੇ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕੰਮ ਬਾਰੇ ਤੁਹਾਡੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਇਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਨਿਕਲਿਆ।’

(ਰੂਪ ਖਟਕੜ)

ਇੱਕ ਲੂੰਬੜੀ ਨੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੇ ਆਪਣਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਬੋਲੀ, "ਅੱਜ ਮੈਂ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਭੋਜਨ ਵਿੱਚ ਊਠ ਖਾਵਾਂਗੀ।"
ਦੁਪਹਿਰ ਤੱਕ ਉਹ ਊਠ ਭਾਲਦੀ ਰਹੀ। ਆਥਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸ ਨੇ ਫੇਰ ਆਪਣਾ ਪਰਛਾਵਾਂ ਦੇਖਿਆ ਤਾਂ ਬੋਲੀ, "ਇੱਕ ਚੂਹੇ ਨਾਲ ਈ ਕੰਮ ਚੱਲ ਜੂ"।

"ਪਿਆਰੀ ਮੇ ਔਰਤਾਂ ਨੇ ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਰੀਆਂ ਖੋਲੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਮੇਰੀ ਰੂਹ ਦੇ ਬੂਹੇ । ਮਾਂ - ਔਰਤ, ਭੈਣ - ਔਰਤ, ਤੇ ਦੋਸਤ ਔਰਤ ਜੇ ਮੈਂ ਨਾ ਤੱਕੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆ, ਮੈਂ ਓਹਨਾ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਸੁੱਤਾ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਜਿਹੜੇ ਲੋਕ ਜਿੰਦਗੀ ਦਾ ਸੁਕੂਨ ਆਪਣੇ ਘੁਰਾੜਿਆਂ ਵਿਚੋਂ ਲਭਦੇ ਹਨ ।
ਬੀਮਾਰ ਰਹਿਣ ਵਿਚ ਮੈਨੂੰ ਹੁਣ ਸੁਆਦ ਆਉਣ ਲਾਗ ਪਿਆ ਹੈ । ਬੀਮਾਰ ਬੰਦਾ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਖਹਿਬੜ ਤੋਂ, ਓਹਨਾ ਦੀਆਂ ਮੰਗਾਂ ਤੋਂ, ਵਕ਼ਤ ਦੇ ਤਕਾਜ਼ਿਆ ਤੋਂ, ਤੇ ਘੰਟੀਆਂ ਤੇ ਟੇਲੀਫੋਨਾ ਦੇ ਹਰ ਖੜਾਕ ਤੋਂ ਸੁਤੰਤਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿਚੋਂ ਜੋ ਇੱਕ ਅਜੀਬ ਕਿਸਮ ਦੇ ਖੁਸ਼ੀ ਮਿਲੀ ਹੈ ਇਹਕਿਸੇ ਬਿਆਨ ਨਾਲ ਮਿਣੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ । ਮੈਂ ਜਾਣਿਆ ਹੈ ਕੇ ਮੈਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵੇਲੇ ਸੂਖਮਤਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ । ਸਰ੍ਹਾਣੇ ਉੱਤੇ ਸਿਰਰਖ ਕੇ ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਪਲਕਾਂ ਭੀੜ੍ਹ ਲੈਂਦਾ ਹਾਂ, ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਮੈਂ ਵਾਦੀਆਤੇ ਜੰਗਲਾਂ ਉੱਤੇ ਇੱਕ ਪੰਛੀ ਵਾਂਗ ਉੱਡ ਰਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ।
ਤੇ ਓਹ ਮੇਰੇ ਮਥੇ ਤੇ ਆਪਣੇ ਕੂਲੇ ਹਥ ਰਖ ਦਿੰਦੇ ਹਨ .....ਸਿਰਫ ਜੇ ਕਦੇ ਮੈਂ ਯੂਨਾਨ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ, ਬੀਮਾਰ ਹੁੰਦਾ ਪਰ ਯੂਨਾਨ ਵਿਚ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਓਹਨਾ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦਾ ਜਿਹਨਾ ਨੂੰ ਮੈਂ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ...ਮੇ, ਹਰ ਸਵੇਰ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰਕਾਲ ਨੂੰ ਮੈਨੂੰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕੇ ਮੈਂ ਕਾਹਿਰਾ ਵਿਚ ਹਾਂ, ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਆਪਣਾ ਆਖਿਰੀ ਲੇਖ ਤੈਨੂੰ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਂਦਾ ਪਿਆ, ਤੇ ਜਾਂ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਆਖਿਰੀ ਲੇਖ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਸੁਣਾਂਦੀ ਪਈ ਏਂ, ਜਿਹੜਾ ਤੂੰ ਅਸਲੋਂ ਨਵਾ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ....
ਮੇ ..ਮੈਂ ਜਦੋਂ ਉਸ ਵਿਦਾਇਗੀ ਨੂੰ ਸੋਚਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਲੋਕ ਮੌਤ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਮੈਂ ਉਸਨੂੰ ਤਾਂਘ ਪੈਂਦਾ ਹਾਂ । ਪਰ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਉਸ ਲਫ਼ਜ਼ ਦਾ ਖਿਆਲ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਵਿਦਾਇਗੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਰੂਰ ਆਖਣਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਸਮਰਥਾ ਤੇ ਮਜਬੂਰੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਖਲੋ ਕੇ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹਾਂ । ਤੇ ਮੈਂ ਸਾਰੀ ਉਮੀਦ ਲਾਹ ਦੇਂਦਾ ਹਾਂ । ਮੈਂ ਅਜੇ ਆਪਣਾ ਓਹ ਲਫ਼ਜ਼ ਨਹੀਂ ਆਖਿਆ, ਤੇ ਚਾਨਣ ਵਿਚੋਂ ਧੂਆਂ ਨਿਕਲਣ ਲਗ ਪਿਆ ਹੈ "....

ਇੱਕ ਦਿਨ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਪਤਵੰਤੇ ਸੱਜਣ ਆਏ ਤੇ ਬੇਨਤੀ ਕੀਤੀ, "ਮਹਾਰਾਜ ! ਆਪ ਕਿਰਪਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਫਰਮਾਨ ਜਾਰੀ ਕਰਕੇ ਪਰਜਾ ਵਿੱਚ
ਸ਼ਰਾਬ ਤੇ ਹੋਰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਉੱਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਾ ਦਿਓ।"
ਪਰ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਇਸ ਗੱਲ ਨੂੰ ਅਣਗੌਲਿਆ ਕਰਕੇ ਹੱਸਦਾ ਹੋਇਆ ਓਥੋਂ ਚਲਾ ਗਿਆ।
ਉਹ ਸੱਜਣ ਵਾਪਿਸ ਆਏ ਤੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਉੱਤੇ ਖੜ੍ਹੇ ਦਰਬਾਨ ਨੂੰ ਮਿਲੇ ਜਿਸਨੇ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲਟਕੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਅਨੁਮਾਨ ਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਇਹ ਦੁਖੀ ਜੀਉੜੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਕੋਈ ਆਸ ਲੈ ਕੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਆਏ ਸਨ ਜੋ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।
ਦਰਬਾਨ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਦਰਵਾਸ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ,"ਸੱਜਣੋ ! ਅਫਸੋਸ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਹੀ ਕੁੱਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਵੀ ਕੰਮ ਹੈ, ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਿਲਦੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਨਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਧੁੱਤ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਤੁਹਾਡਾ ਕੰਮ ਹੋ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਪਰ..."

ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ ਸੜਕ ਕਿਨਾਰੇ ਬੈਠਾ, ਭੀਖ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਤਕੜਾ ਨੌਜਵਾਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਭੁੱਖ ਨੇ ਬਦਹਾਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਉਹ ਆਉਣ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਹੱਥ ਅੱਡੀ ਬੈਠਾ ਸੀ, ਮਿੰਨਤਾਂ ਕਰਦਾ ਗਿੜਗੜਾ ਕੇ ਸਵਾਲ ਪਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੱਲਤ ਅਤੇ ਬਦਬਖ਼ਤੀ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਦੋਹਰਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਭੁੱਖ ਦੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ ਦਾ ਦੁਖੜਾ ਰੋ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਫਿਰ ਰਾਤ ਨੇ ਆਪਣਾ ਝੰਡਾ ਗੱਡ ਦਿੱਤਾ। ਨੌਜਵਾਨ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹ ਖੁਸ਼ਕ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਜ਼ਬਾਨ ਜਖ਼ਮੀ, ਲੇਕਿਨ ਹੱਥ ਢਿੱਡ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਖ਼ਾਲੀ ਹੀ ਰਹੇ। ਉਹ ਉਠਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਦਰਖਤਾਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਹੇਠ ਬੈਠ ਕੇ ਉਹ ਭੁੱਬੀਂ ਰੋਣ ਲਗਾ। ਇਸ ਦੇ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਉਠਾਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਹੰਝੂਆਂ ਦਾ ਪਰਦਾ ਪਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਭੁੱਖ ਉਸਦੀਆਂ ਆਂਦਰਾਂ ਨੋਚ ਰਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ:

"ਮੇਰਿਆ ਰੱਬਾ, ਮੈਂ ਸੇਠ ਦੇ ਕੋਲ ਕੰਮ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿੱਚ ਗਿਆ, ਲੇਕਿਨ ਮੇਰੇ ਬਦਨ ਉੱਤੇ ਟਾਕੀਆਂ ਲੱਗੇ ਕੱਪੜੇ ਵੇਖਕੇ ਉਸਨੇ ਮੈਨੂੰ ਭਜਾ ਦਿੱਤਾ। ਮੈਂ ਸਕੂਲ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਖਟਖਟਾਇਆ, ਪਰ ਹੱਥ ਖ਼ਾਲੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਦਾਖ਼ਲਾ ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਸਿਰਫ ਦੋ ਵਕ਼ਤ ਦੀ ਰੋਟੀ ਉੱਤੇ ਮੈਂ ਨੌਕਰੀ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀ, ਲੇਕਿਨ ਮੇਰੀ ਬਦਕਿਸਮਤੀ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਮਹਿਰੂਮ ਰਿਹਾ।

ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਕੇ ਭੀਖ ਮੰਗਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਐ ਰਬ! ਤੇਰੇ ਬੰਦਿਆਂ ਨੇ ਮੇਰੀ ਵੱਲ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਇਹ ਕਹਿ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਗਏ ਕਿ ਇਹ ਹੱਟਾਕੱਟਾ ਮੁਸ਼ਟੰਡਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਹੱਡ ਹਰਾਮ ਨੂੰ ਭੀਖ ਦੇਣਾ ਠੀਕ ਨਹੀਂ।

"ਐ ਰੱਬ! ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਤੇਰੇ ਹੁਕਮ ਨਾਲ ਜਣਿਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਵਜੂਦ ਦੀ ਬਿਨਾਂ ਉੱਤੇ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹਾਂ। ਫਿਰ ਲੋਕ ਮੈਨੂੰ ਰੋਟੀ ਦਾ ਟੁਕੜਾ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ। ਹੁਣ ਧਰਤੀ ਮੈਨੂੰ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਰਹੀ ਹੈ।"

ਦਿਲਗੀਰ ਨੌਜਵਾਨ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੇ ਹਾਵਭਾਵ ਬਦਲ ਗਏ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਅੰਗਿਆਰਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਗਣ ਲੱਗੀ। ਉਹ ਉਠਿਆ ਅਤੇ ਸੁੱਕੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੋਟੀ ਟਾਹਣੀ ਉਠਾ ਲਈ, ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਤਰਫ਼ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਬੁਲੰਦ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਕੂਕਿਆ:

"ਮੈਂ ਅਵਾਜ਼ ਦੇ ਪੂਰੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਰੋਟੀ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ, ਪਰ ਮਿਲੀ ਨਹੀਂ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਡੌਲਿਆਂ ਦੇ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਹਾਸਲ ਕਰਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਮੁਹੱਬਤ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੋਟੀ ਮੰਗੀ, ਪਰ ਲੋਕੀ ਨੇ ਮੇਰੀ ਕੋਈ ਨਾ ਸੁਣੀ। ਹੁਣ ਮੈਂ ਬੁਰਾਈ ਦੇ ਨਾਮ ਉੱਤੇ ਰੋਟੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਬਹੁਤ ਕੁੱਝ ਇਸ ਕੋਲੋਂ ਲਵਾਂਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਦੇਣ ਉੱਤੇ ਮਜਬੂਰ ਹੋਵੇਗੀ!"

ਇੱਕ ਜ਼ਮਾਨਾ ਬੀਤ ਗਿਆ। ਨੌਜਵਾਨ ਗਹਿਣੇ ਲੁੱਟਣ ਲਈ ਬਰਾਬਰ ਗਰਦਨਾਂ ਕੱਟਦਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਲਾਲਚ ਦੇ ਮਹਿਲ ਉਸਾਰਨ ਲਈ ਰੂਹਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ। ਜੋ ਕੋਈ ਉਸ ਦੇ ਅੱਗੇ ਅੜਦਾ ਉਹ ਉਸ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰ ਦਿੰਦਾ। ਇੱਥੇ ਤੱਕ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰਦੀ ਦੌਲਤ ਇਕੱਤਰ ਕਰ ਲਈ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਉਸਨੇ ਹਾਕਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਚੰਗੀ ਭੱਲ ਬਣਾ ਲਈ। ਸਾਥੀ ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਿਫਤਾਂ ਦੇ ਪੁਲ ਬੰਨ੍ਹਣ ਲੱਗੇ। ਦੇਸ਼ ਦੇ ਡਾਕੂ ਉਸ ਨਾਲ ਖੁੰਦਕ ਰੱਖਣ ਲੱਗੇ ਅਤੇ ਲੋਕ ਉਸ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਡਰਨ ਲੱਗੇ।

ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਉਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਆਪਣਾ ਨਾਇਬ ਬਣਾ ਲਿਆ ਅਤੇ ਹਾਕਮ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਉਸਦੀ ਦਹਿਸ਼ਤ ਦੀ ਚੜ੍ਹ ਮੱਚੀ। ਚੋਰੀ ਨੂੰ ਕਾਨੂੰਨੀ ਠਹਿਰਾਇਆ ਜਾਣ ਲੱਗਾ; ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਜ਼ੁਲਮ ਦੀ ਹਮਾਇਤ ਕਰਨੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ; ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਨੂੰ ਕੁਚਲਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੋ ਗਈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਸੁਆਰਥ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਛੂਹ ਨਿਮਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧੀ, ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤੀ ਦੇ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਹਤਿਆਰੇ ਬਣਾ ਦਿੰਦੀ ਹੈ; ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦਾ ਮੁਢਲਾ ਲਾਲਚ ਵਧਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਗੁਣਾ ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖਤਾ 'ਤੇ ਸੱਟ ਮਾਰਦਾ ਹੈ!

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)

ਚਾਰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਪਲੰਘ ਤੇ ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਇਕ ਬੁੱਢੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਨੂੰ ਝੱਲ ਮਾਰ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਹ ਘੁਰਾੜੇ ਮਾਰ ਰਹੀ ਸੀ. ਅਤੇ ਮਲਕਾ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿੱਚ ਇਕ ਬਿੱਲੀ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ ਅਤੇ ਗ਼ੁਲਾਮਾਂ ਵੱਲ ਅਲਸਾਈਆਂ ਜਿਹੀਆਂ ਨਿਗਾਹਾਂ ਨਾਲ ਵੇਖ ਰਹੀ ਸੀ।

ਪਹਿਲਾ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬੋਲਿਆ, "ਇਹ ਬੁੱਢੀ ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਕਿੰਨੀ ਬਦਸੂਰਤ ਲੱਗ ਰਹੀ ਹੈ। ਉਸਦਾ ਲੁੜਕਿਆ ਮੂੰਹ ਵੇਖੋ ਅਤੇ ਉਹ ਸਾਹ ਇਵੇਂ ਲੈਂਦੀ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸ਼ੈਤਾਨ ਉਸ ਦਾ ਗਲਾ ਘੁੱਟ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ।"

ਤਾਂ ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਬੁੱਢੀ ਸੁੱਤੀ ਪਈ ਉਸ ਨਾਲੋਂ ਅੱਧੀ ਵੀ ਬਦਸੂਰਤ ਨਹੀਂ ਜਿੰਨੇ ਤੁਸੀਂ ਜਾਗਦੇ ਗ਼ੁਲਾਮੀ ਕਰਦੇ ਲੱਗਦੇ ਹੋ।"

ਦੂਸਰੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਤੇਰਾ ਕਿ ਖ਼ਿਆਲ ਹੈ ਕਿ ਨੀਂਦ ਉਸ ਦੀਆਂ ਝੁਰੜੀਆਂ ਨੂੰ ਉਘਾੜਨ ਦੀ ਬਜਾਏ ਘੱਟ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ। ਉਹ ਜ਼ਰੂਰ ਕੋਈ ਬੁਰਾ ਸੁਪਨਾ ਦੇਖ ਰਹੀ ਹੈ।"

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਫਿਰ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਕਾਸ਼ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਕਦੀ ਸੌਂ ਕੇ ਆਪਣੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਦਾ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖ ਸਕੋ।"

ਤੀਸਰੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸ਼ਾਇਦ ਉਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜਲੂਸ ਨੂੰ ਵੇਖ ਰਹੀ ਹੈ ਜੋ ਉਸਨੇ ਮਰਵਾਏ ਹਨ।"

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਮੁੜ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਮੂਰਖੋ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੀ ਔਲਾਦ ਦਾ ਜਲੂਸ ਵੇਖ ਰਹੀ ਹੈ।"

ਚੌਥੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਬੁੱਢੀ ਬਾਰੇ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਗੱਲ ਹੈ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰੇ ਖੜ੍ਹੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਪੱਖਾ ਝੱਲਣ ਨਾਲ ਹੋਈ ਥਕਾਵਟ ਘੱਟ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ।"

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਤੁਸੀਂ ਸਾਰੇ ਜਨਮੋ ਜਨਮ ਪੱਖਾ ਝੱਲਦੇ ਰਵੋਗੇ; ਕਿਉਂਕਿ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹਾਲ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਰਗ ਵਿੱਚ ਹੈ।"

ਇਸ ਪਲ ਬੁੱਢੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਨੇ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਹੀ ਪਾਸਾ ਪਰਤਿਆ, ਅਤੇ ਉਸਦਾ ਤਾਜ ਫਰਸ਼ ਤੇ ਡਿੱਗ ਪਿਆ।

ਇੱਕ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਇੱਕ ਬੁਰਾ ਸ਼ਗਨ ਹੈ।"

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਇੱਕ ਦਾ ਬੁਰਾ ਸ਼ਗਨ ਦੂਸਰੇ ਦਾ ਚੰਗਾ ਸ਼ਗਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

ਦੂਜੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਕੀ ਹੋਵੇ ਜੇ ਉਹ ਜਾਗ ਪਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਡਿੱਗਿਆ ਤਾਜ ਵੇਖ ਲਵੇ! ਉਹ ਸੱਚਮੁੱਚ ਸਾਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ।"

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਤੁਹਾਡੇ ਜਨਮ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਬੇਖ਼ਬਰ ਹੋ।"

ਤੀਜੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹਾਂ, ਉਹ ਸਾਨੂੰ ਕਤਲ ਕਰ ਦੇਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਲੀ ਚੜ੍ਹਾਉਣ ਦਾ ਨਾਮ ਦੇਵੇਗੀ।"

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਸਿਰਫ ਕਮਜ਼ੋਰਾਂ ਦੀ ਹੀ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਬਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।"

ਚੌਥੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਨੇ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਇਆ, ਅਤੇ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਤਾਜ ਉਠਾਇਆ ਅਤੇ ਬਿਨਾ ਮਲਕਾ ਨੂੰ ਜਗਾਏ ਉਸ ਦੇ ਸਿਰ ਤੇ ਟਿਕਾ ਦਿੱਤਾ।

ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਕੇਵਲ ਗ਼ੁਲਾਮ ਹੀ ਡਿੱਗਿਆ ਤਾਜ ਮੁੜ ਉਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੀ ਜਗ੍ਹਾ ਟਿਕਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।"

ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਮਲਕਾ ਜਾਗ ਪਈ, ਅਤੇ ਉਸਨੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇਖਿਆ ਅਤੇ ਉਬਾਸੀ ਲਈ। ਤਦ ਉਸਨੇ ਕਿਹਾ, "ਸ਼ਾਇਦ ਮੈਂ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖ ਰਹੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਇੱਕ ਪੁਰਾਣੇ ਓਕ ਦੇ ਦਰੱਖਤ ਦੇ ਤਣੇ ਦੇ ਦੁਆਲੇ ਇੱਕ ਬਿੱਛੂ ਨੂੰ ਚਾਰ ਟਿੱਡੀਆਂ ਦਾ ਪਿੱਛਾ ਕਰਦੇ ਵੇਖਿਆ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਸੁਪਨਾ ਪਸੰਦ ਨਹੀਂ।"

ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬੰਦ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਫਿਰ ਸੌਂ ਗਈ। ਉਹ ਘੁਰਾੜੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗੀ ਅਤੇ ਚਾਰੇ ਗ਼ੁਲਾਮ ਉਸਨੂੰ ਪੱਖਾ ਝੱਲਦੇ ਰਹੇ।

ਅਤੇ ਬਿੱਲੀ ਨੇ ਘੁਰ ਘੁਰ ਕੀਤਾ, "ਝੱਲਦੇ ਰਹੋ, ਝੱਲਦੇ ਰਹੋ, ਬੇਵਕੂਫ਼ੋ। ਤੁਸੀਂ ਉਸੇ ਅੱਗ ਨੂੰ ਹਵਾ ਦੇ ਰਹੇ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਭਸਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਹੈ।"

(ਅਨੁਵਾਦ: ਚਰਨ ਗਿੱਲ)