ਹਵਾ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਗ ਰਹੀ ਸੀ। ਸੂਰਜ ਪੂਰਬ ਵੱਲੋਂ ਮਲਕੜੇ ਜਿਹੇ ਚੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਲਾਲੀ ਘਟ ਰਹੀ ਸੀ, ਸੁਨਹਿਰੀ ਭਾਹ ਵੱਧਣ ਲੱਗ ਪਈ ਸੀ।

ਹਰਜੋਧ ਅੱਜ ਜਲਦੀ ਜਾਗ ਪਿਆ। ਐਤਵਾਰ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹਨੇ ਸਕੂਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਣਾ । ਉਹ ਉੱਠਣਸਾਰ ਆਪਣੇ ਬਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਖੇਡਣ ਆ ਗਿਆ। ਘਾਹ 'ਤੇ ਪਈਆਂ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਇੰਞ ਲੱਗ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਨੇ ਹਰੇ ਮਖਮਲ 'ਤੇ ਹੀਰੇ ਦੀਆਂ ਕਣੀਆਂ ਖਿੰਡਾ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹੋਣ।

ਉਹ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀ ਇੱਕ ਬੂੰਦ ਵੱਲ ਵੇਖਣ ਲਈ ਝੁਕਿਆ। ਉਸੇ ਵੇਲੇ, ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਰਨ ਬੂੰਦ 'ਤੇ ਪਈ - ਅਤੇ ਇਹ ਅਚਾਨਕ ਸੱਤ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਚਮਕਣ ਲੱਗੀ! ਹਰਜੋਧ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਚਮਕ ਆ ਗਈ। ਉਹ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਬੋਲਿਆ -
"ਵਾਹ! ਇਹ ਤਾਂ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਹੈ!"

ਉਹ ਕੁਝ ਦੇਰ ਤੱਕ ਨੀਝ ਲਾ ਕੇ ਵੇਖਦਾ ਰਿਹਾ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਕਿਰਨ ਕਿਸੇ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀ ਬੂੰਦ 'ਤੇ ਪੈਂਦੀ, ਉਸ ਵਿੱਚੋਂ ਬੈਂਗਣੀ, ਜਾਮਨੀ, ਨੀਲਾ, ਹਰਾ, ਪੀਲਾ, ਸੰਤਰੀ ਅਤੇ ਲਾਲ ਰੰਗ ਚਮਕਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ। ਇਹ ਹਰਜੋਧ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਜਾਦੂ ਵਾਂਗ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਬੋਲਿਆ, "ਇਹ ਕਿਵੇਂ ਹੋਇਆ ? ਕੀ ਤ੍ਰੇਲ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰੰਗ ਲੁਕੇ ਹੋਏ ਹਨ ?"

ਉਹਦੇ ਇੰਞ ਕਹਿਣ ਦੀ ਦੇਰ ਸੀ ਤੇ ਉਸੇ ਵੇਲੇ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਪਰੀ ਨਿਕਲ ਆਈ। ਉਸਦੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਸਨ, ਉਸਦੇ ਵਾਲ ਚਾਂਦੀ ਵਾਂਗੂੰ ਚਮਕ ਰਹੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਸਦੇ ਖੰਭ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਦੇ ਰੰਗਾਂ ਵਰਗੇ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਸ਼ਬਨਮ ਪਰੀ ਹਾਂ । ਹਰਜੋਧ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਏ ਅਤੇ ਤੇਰੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਜਾਨਣ ਦੀ ਤਾਂਘ ਜਾਗੀ ਏ, ਇਸ ਲਈ ਹੁਣ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਦੇਵਾਂਗੀ।"

ਹਰਜੋਧ ਹੱਸਿਆ, "ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਤ੍ਰੇਲ 'ਚੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਹੋ?"

ਪਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਹਾਂ, ਹਰ ਬੂੰਦ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਰੌਸ਼ਨੀ, ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਜਾਦੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਸੂਰਜ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਦੀ ਕੋਈ ਕਿਰਨ ਇਸ 'ਤੇ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਰੌਸ਼ਨੀ ਸੱਤ ਰੰਗਾਂ ਵਿੱਚ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਵਰਗੀ ਦਿਖਦੀ ਹਾਂ - ਇਹ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਖੇਡ ਹੈ, ਅਤੇ ਮੈਂ ਹਾਂ ਇਸਦਾ ਇੱਕ ਰੂਪ!"

ਹਰਜੋਧ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਮੁਸਕਾਨ ਖੇਡਣ ਲੱਗੀ, ਅਤੇ ਉਹਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਓ, ਪਿਆਰੀ ਪਰੀ, ਤ੍ਰੇਲ ਅਤੇ ਘਾਹ ਵਿੱਚ ਕੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹੈ?"

ਪਰੀ ਮੁਸਕਰਾਈ ਤੇ ਬੋਲੀ, "ਤੇਰਾ ਸਵਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰਾ ਹੈ! ਘਾਹ ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਨਿਮਾਣਾ ਬੱਚਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਗਰਮੀ ਨੂੰ ਸਹਿਣ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਰਾਤ ਨੂੰ, ਜਦੋਂ ਹਵਾ ਠੰਢੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਨਮੀ ਇਸ 'ਤੇ ਟਿੱਕ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਨਮੀ ਤ੍ਰੇਲ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਘਾਹ ਅਤੇ ਤ੍ਰੇਲ ਮਾਂ ਅਤੇ ਧੀ ਵਰਗੇ ਹਨ। ਘਾਹ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਤ੍ਰੇਲ ਅਸਮਾਨ ਤੋਂ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਦੋਵੇਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਧਰਤੀ ਮਾਂ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦੀ ਹੈ।"

ਹਰਜੋਧ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਬਾਗ ਵਿੱਚ ਫੁੱਲਾਂ 'ਤੇ ਪਈ, ਤ੍ਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਚਮਕ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਉਸਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "- ਅਤੇ ਫੁੱਲਾਂ ਦਾ ਤ੍ਰੇਲ ਨਾਲ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ?"

ਪਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਫੁੱਲ ਤ੍ਰੇਲ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਦੋਸਤ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਂਦੇ ਹਨ, ਤ੍ਰੇਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੁੰਮਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਥਕਾਵਟ ਦੂਰ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਵੇਰੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਤਾਜ਼ਗੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਤ੍ਰੇਲ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ, ਫੁੱਲ ਮੁਰਝਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਲਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, 'ਜਿੱਥੇ ਤ੍ਰੇਲ ਪੈਂਦੀ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਖਿੜਦੀ ਹੈ।'"

ਹਰਜੋਧ ਨੇ ਇੱਕ ਪਲ ਲਈ ਸੋਚਿਆ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, "ਲੋਕ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਹੰਝੂਆਂ, ਪਸੀਨੇ ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਨਾਲ ਕਿਉਂ ਕਰਦੇ ਹਨ?"

ਪਰੀ ਕੁਝ ਦੇਰ ਚੁੱਪ ਰਹੀ, ਫਿਰ ਕਿਹਾ, "ਕਿਉਂਕਿ ਤ੍ਰੇਲ, ਹਰ ਭਾਵਨਾ ਵਾਂਗ, ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਵੇਖੋ—
ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੰਝੂ ਡਿੱਗਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਕਦੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਦੇ ਖੁਸ਼ੀ ਦੇ। ਤ੍ਰੇਲ ਵੀ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ—
ਕਦੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਦੁੱਖ ਦੇ ਹੰਝੂ, ਕਦੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਹਾਸਾ।"

ਹਰਜੋਧ ਨੇ ਹੋਰ ਵੀ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦਿਆਂ ਪੁੱਛਿਆ, "ਅਤੇ ਪਸੀਨਾ?"

ਪਰੀ ਨੇ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, “ਹਾਂ, ਕੁਝ ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਤ੍ਰੇਲ ਧਰਤੀ ਦਾ ਪਸੀਨਾ ਹੈ। ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਸੂਰਜ ਦੀ ਧੁੱਪ ਨਾਲ ਤਪਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਰਾਤ ਨੂੰ ਇਹ ਠੰਢੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਹਰ ਰੋਮ ਵਿੱਚੋਂ ਨਮੀ ਛੱਡਦੀ ਹੈ - ਜਿਵੇਂ ਇੱਕ ਮਿਹਨਤੀ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਨੂੰ ਵਾਹੁਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਸੀਨਾ ਵਹਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਜਾਂ ਇੱਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਲੰਬੇ ਦਿਨ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਸੀਨੇ ਨਾਲ ਭਿੱਜਿਆ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ, ਤ੍ਰੇਲ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਆਰਾਮ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ।”

“ਅਤੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤ?” ਹਰਜੋਧ ਨੇ ਇੱਕ ਆਖਰੀ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਿਆ।

ਪਰੀ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਹਥੇਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਚਮਕਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਚੁੱਕੀਆਂ ਅਤੇ ਕਿਹਾ, “ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਸਵੇਰੇ ਤ੍ਰੇਲ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਸਦਾ ਮਨ ਤਾਜ਼ਾ ਅਤੇ ਸ਼ਾਂਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ, ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਕਹਾਣੀਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਸਨੂੰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੀ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਤਾਕਤ ਅਤੇ ਤਰੋ-ਤਾਜ਼ਗੀ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।”

ਹਰਜੋਧ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਤਾਂ, ਕੀ ਤ੍ਰੇਲ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ?”

ਪਰੀ ਮੁਸਕਰਾਈ, "ਨਹੀਂ, ਹਰਜੋਧ, ਤ੍ਰੇਲ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਹੈ - ਇਹ ਧਰਤੀ ਦਾ ਸਾਹ, ਅਸਮਾਨ ਦਾ ਪਿਆਰ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਛੋਟੀ ਚੀਜ਼ ਵੀ ਕਿੰਨੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਤਾਕਤ ਦੇ ਸਕਦੀ ਹੈ।"

ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਹਰਜੋਧ ਅਤੇ ਪਰੀ ਗੱਲਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਸੂਰਜ ਹੋਰ ਉੱਪਰ ਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਕਿਰਨਾਂ ਹੋਰ ਗਰਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਉਹ ਘਾਹ 'ਤੇ ਪੈ ਰਹੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਤ੍ਰੇਲ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅਲੋਪ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।

ਹਰਜੋਧ ਨੇ ਬਹੁਤ ਹੀ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਕਿਹਾ, "ਪਰੀ ! ਕੀ ਤੂੰ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈਂ? ਤੂੰ ਕਦੋਂ ਵਾਪਸ ਆਵੇਂਗੀ?"

ਪਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਹਰ ਸਵੇਰੇ ਆਉਂਦੀ ਹਾਂ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੇ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ। ਜਦੋਂ ਵੀ ਤੂੰ ਤ੍ਰੇਲ ਵੇਖੇਂ, ਤਾਂ ਜਾਣ ਲਈਂ ਕਿ ਮੈਂ ਤੇਰੇ ਨੇੜੇ ਹੀ ਹਾਂ -
ਸੱਤ ਰੰਗਾਂ ਦੀ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਵਾਂਗ।"

ਇੰਨਾਂ ਕਹਿੰਦਿਆਂ ਹੀ ਪਰੀ ਸਤਰੰਗੀ ਪੀਂਘ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਗਈ ਅਤੇ ਅਸਮਾਨ ਵਿੱਚ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈ।

ਹਰਜੋਧ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਘਾਹ 'ਤੇ ਬੈਠਾ ਰਿਹਾ। ਉਸਦੇ ਚਿਹਰੇ 'ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ ਸੀ -
ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਸੀ ਕਿ ਤ੍ਰੇਲ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਬੂੰਦ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਇਹ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸੁਨੇਹਾ ਹੈ -
ਜੋ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ : "ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਤ੍ਰੇਲ ਵਾਂਗ ਕਿੰਨੇ ਵੀ ਨਿੱਕੇ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੋਂ, ਆਪਣੀ ਠੰਢਕ ਅਤੇ ਰੌਸ਼ਨੀ ਨਾਲ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁੰਦਰ ਬਣਾਉਂਦੇ ਰਹੋ।"

ਉਹ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਮੁਸਕਰਾਇਆ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਸਭ ਕੁਝ ਦੱਸਣ ਲਈ ਘਰ ਵੱਲ ਭੱਜ ਗਿਆ।

('ਪਰੀਆਂ ਬਣੀਆਂ ਤਿਤਲੀਆਂ' - 'ਕਹਾਣੀ ਸੰਗ੍ਰਹਿ' ਵਿੱਚੋਂ)